Ter inleiding op het artikel van dierenarts / specialist Jenny Buijtels
Ovaria of resten daarvan aanwezig?
Detectie van ovariumweefsl (ovarium = eierstok) is nodig om vast te stellen bij een teef met onbekende historie (bijv. zwerfhond) of zij wel of niet gecastreerd is. Bovendien is detectie nodig om bij een teef die na een castratie toch nog verschijnselen van loopsheid vetoont te achterhalen of er mogelijk (onbedoeld) ovariumweefsel is achtergebleven. Een progesteron stijging in het boed geeft weliswaar aan dat er sprake is van actief ovariumweefsel, maar de progesteronwaarde vanuit ovaria of resten van ovaria hebben in de rustfase van de cyclus dezelfde waarde (< 1 ng/ml) als bij een (goed) gecastreerde teef. In de rustfase van de cyclus is de progesterontest dus niet betrouwbaar.
GnRH-stimulatietest
GnRH staat voor ‘gonadotrophin-releasing hormoon’. Het wordt geproduceerd in de hypothalamus, een deel van de hersenen dat veel functies in het lichaam regelt. Het GnRH zorgt ervoor dat (andere) hormonen (FSH en LH) vanuit de hypofyse vrijkomen en op hun beurt de geslachtsklieren (gonaden) – in dit geval de ovaria – o.a. stimuleren tot productie van oestradiol. Dus:
Hypothalamus > GnRH > Hypofyse > FSH, LH > Ovaria > Oestradiol
Als de ovaria (geheel) ontbreken zullen deze ook niet gestimuleerd kunnen worden tot productie van extra oestradiol. Dat zal wel het geval zijn bij de aanwezigheid van ovaria of resten daarvan.
Door 2 x met tussentijd van 120 minuten te testen en direct na de eerste test GnRH toe te dienen, kunnen we aan de hand van wel of geen verschil in de oestradiol spiegels van beide testmonsters bepalen of er wel of geen ovarieel weefsel aanwezig is.
Test vooralsnog alleen op de Universiteit mogelijk
Het onderzoek door Jenny Buijtels is uitgevoerd met de bepaling van het oestradiol in het laboratorium van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren in Utrecht (UKG). Per laboratorium verschillen meetmethodes en waarden nogal waardoor er geen referentiewaarden te geven zijn voor andere laboratoria.
Daardoor kan deze test eigenlijk alleen op de UKG worden uitgevoerd. De test is weliswaar makkelijk uit te voeren, maar het praktische probleem is dat het insturen van de oestradiol bepaling vanuit de praktijk naar de UKG niet mogelijk is. Deze bepaling wordt uitsluitend voor de patienten van de interne afdelingen en voor onderzoek gedaan. Dierenartsen in de praktijk zullen vooralsnog honden voor dit onderzoek moeten verwijzen naar de Universiteit Utrecht, Departement Geneeskunde van Gezelschapsdieren, afd. Voorplanting, Yalelaan 108, 3584 CM Utrecht, T 030-2539411
Als GnRH is in het onderzoek zowel Receptal als Fertagyl gebruikt.
De hypofyse-gonade-as bij gezonde vrouwelijke honden en teven met gynaecologische afwijkingen | Jenny Buijtels, Dipl. ECVIM-CA. Departement Geneeskunde van Gezelschapsdieren, Universiteit Utrecht. Bron: VPI / november 2012 – AUV Groothandel te Cuijk
